Nung Bakit Pemansagan Dakung Munonik

Makuyad A Kuentu
Lorung Malabit

Kanitang anak ku, bukud king kalpa ku, misna ku pa king kapangalinguan. E naman uling mayna ku buntuk uling matas no man ding gradu ku king pamagaral. Mekad pauli ning anggiang anak ku pamu, lingo na ku uling atna karakal ing lulub king kanakung kaisipan ania e ku makaying ayayasikasu ing nung nanung sukat kung sikaswan.

Kalupa na aniang misan kabang tuturuanan nakung tata ku nung makananu ing ustung pamanalan king martilyu ban e mabukut o kaya e lisya ing paku ustung pupukpukan ke, ing pisabi mi ri Popoy a mandilu kami king paranum nang apung Kiku pangagatpanapun ing atiu king isip ku. Ania ing milyari, liwas king ing buntuk na ning paku yang pukpukan ku, ing tindaragul ku iyang pepanulingan ku kuku. Ania naman misan a aldo, kabang papasuetu nalang inda ku ring pakpak na ning baraku ming bibi kabang gigilitan ne batal ban i-arobu ne sa para asan king paugtuan, ing pisabi mi ri Kopyung magtambubung kami iyang a-iisip ku. Ania aniang magpapasag ya ing bibi kagilit na batal, atabili ku ne at bayu miya arakap, mituag no ngan ding basu, pinggan at kaldera king kusina. At uling ikua na pang milual king bale, kinatmuan na ngan daya ing sinapad nang pipipian ning matua ku. Ania naman misan, papatimid neng koya kung Ambet ing takap na ning giripu uling e makaturnilyu ban potang bomban ne e ya tutuas, ing pi-agkatan mi ri Pulay a mangamaru kami king asikan nang apung Bebing a kayari-yari pang mesarul at miparanuman yang mainip kung panenayan. Ania aniang ume na neng bomban, tinuas neng agad anya mesipak ya baba. Nung arakap naku mu sigurung koya ku ketang aldong ita, mekad nung e naku man apate, siguradu mung pemakli naku.

Malagad mung tutu ing e ku mangakandut, mangapalipit a balugbug o kaya mangasagap king kilub na ning patingapun pauli na ning ararapat kung kapalpakan. Ania ustung utus da na ku reng kanakung pengari at makatwang kapatad, lakuas na nung atin lang pasali king tindaan, pakapanabilinan da ku ban king upayang e ku akalingwan ing yutus da kanaku. Nung atin lamu pin aliwang a-utus, e ra naku tulduan. Dapot uling maralas okupadu la ngan, ala lang akarapat nung e ing yaku namu ing iutus da.

Misan a aldo, inaus naku ning indu ku kabang susulsian ne ing kanakung unipormi king iskwela. “Apolonioo! Apolonioo!” nganang kukulayit. “Ume na ka kene at atin kung iutus keka.” Linapit ku kabang bibilangan deng postcard ku. “Nanu pu ita inda,” ngakung mengutang. Ginawuk ne ing kayang bulsa at saka naku linawe maratna. “Sali kang butonis ban kanita ayari ku ne ining unipormi mu. Tandanan mung masalese ing pasali ku ne, BUTONIS!!” Napun pepasaliwan da kang toyu, kauli mu magdala ka koyu. Ala namang maki-tigsa kekatamu,” ngana king tonu a balamu mabubusit. Sepu ko king wanan kung palad ding inabut nang sinsilyu kabang sasakmalan ko king kayli ring postcard ku. “Opu, tandanan ku pung masalese ing pasali yu inda, butonis,” ngakung migsalitang atin samut ditak a paginakit at ditak a sunu. Kabang titipa ku king eran tegal na pa, “saktu no reng binye kung panyali keka ban siguradung ala na kang ibalag a sukli. Ampong lakuan mo pa ring pialungan mung postcard aren ban e la maka-abala keka. Ala nakang inasikasu nung aliwa ren. Ustung asumami mu ku, panangab ko potang manese ku ren.” E na ku mekibat uling pota asumami ke pin at gawan na lang kusut ding pialungan ku. Dapot ing tutu maginakit ku kaya. Tutu naku mong mamalatian. Milalu yang alang tiwala. Makatapat ku la pamu naman awala ring sukli, ah. Saka e na ku asisyan nung koyu ing asali ku napun, uling makasumpal ya ing marka ngungut king asbuk na aniang sinabi na ing toyu anya balaku koyu ing pasali na. Ipakit ku kaya ngeni a apanwalan naku murin karing iutus na. Ing gawan ku ibulung-bulung ku ing pasali na kabang lalakad ku ban kanita e ku akalingwan. Aniang atiu naku king tukuran eran pepatagal na pang, “ing masanting siguru ilista ku niamu king papil ban siguradung asali mu nung nanu ing pasali ku.” “Ali yu ne pu” nganu namang mekibat a tutung mabubusit. “Gewa yu naku man pung milalung misdan. Butonis mu pu kabud ing pasali yu, akalinguan ku pa naman pu wari?” E ku na penenayan nung nanu ing pekibat na at meko naku.

Linakad na ku pin papunta king tindaan kabang bubulung kung alang patugut, “Butonis butonis butonis butonis.” “Butonis butonis butonis butonis.” E ku pa man milaut aniang asaganan ke i Kopyû kabang papadurutan ne ing metung a pasi king tansan na ning sati a makasipit karing taliri na. “Apiong, nukarin ka munta?” O bat balamu bombuan kang alang patugut bubungit?” ngana. “Laban ka ta pa pota, ne? Bayu la ring postcard ku. Siguru pota maniambut naka,” ngana pang aili-ailing balamu mamusit uling anggiang nanu ing usu, goma, tansan, kahang sigarilyo o postcard, e ku maniambut kaya. Dapot imbes na pakibatan ke, e ke sikasu uling pota akalingwan ku ing sasalwan ku. Anya maski inawus nakung “mapagmaragul” e ku ne pinsinan at diretsu ku pa murin king pamaglakad papunta king tindagan. “Butonis butonis butonis butonis ,” ngaku pa murin alang patugut. Pinandit mu, asaganan ku neman i Pulay. “Apiong” nganang migsalita kabang papalobu ne ing bubblegum king asbuk na, “potang sisilim manako tamung kainitu kari apung Kosmi. Itang muradung banda ketang bakud mi dakal ne malulut.” Aniang apansinan nang e ke sikasu at e ku tutuknang bubulung, ing tinayid na namu, “O sige nung e ka bisa e ra naka tuki anggiang ne kayumu bunga ita ban siguradu namung e kami mabante.” Sagakgak ku pa sanang aili uling kayari nang sinabi ita, anyang palobu neng pasibayu ing bubblegum na, memakbung ya anya mipakat ya ngan king lupa na. Dapot e naku meili uling pota akalinguan ku ing sasaliwan ku. E ku tinuknang linakad at bubulung, “butonis butonis butonis butonis.” Pinandit inaus na na naku man Popoy kabang papalakaran ne king gabun ing yoyu na. “Apiong, e mu kakalinguan makipagpunî tamu potang bengi. Dakal kanu sopas ampong surbetis. Magdala tamung datukanan ban makapanuli tamu pa.” Tinangu naku mu at saka ku lakuas bilisan ing pamaglakad, kabang alang patugut kung bubulung, “butonis butonis butonis butonis.” E naman miglambat at abatiawan ku ne ing tindaan.

Pilan nia mung takbang ing tindaan aniang bigla kung misakab uling mitakid ku king metung a batu. Tinikdo kung marapal at kabang papagpagan ku ing sarili ku, miglawe-lawe ku nung atin menakit. Mayap na mu ala at e ku makaying mipakarine. Linakad na kung pasibayu kabang ala kung tuknang bubulung, “Munonik munonik munonik munonik.” “Munonik munonik munonik munonik.” Aniang miras naku, misan pa binulung ku, “Munonik munonik munonik munonik.” Alang tau king kilub anya tinuktuk ko king pasamanu na ning tindanan ding tatalnan kung sinsilyu. “Tok, tok, tok, pasalwan na pooo!. Tok, tok, tok, pasalwan na poooo!,” ngakung kukulayit. “Linub ya king tindaan i apung Milyu ibat king kilub na ning bale ra. “O Apiong ika pala. Nanung saliwan mu?” ngana ning matwang mapamusit, “koyo o toyu?” Dinuku ku uling e ku buring akit nang mangalare naku at maibug na kung gumaga. “Munonik pu,” ngakung mekibat. “Nanooo?” nganang mipakirut ning matua. “Munonik pu,” ngaku naman pepasibayu. “Susmaryosep Apiong, sitenta anyus na ku, ngeni ke pa mu dimdam ing amanung munonik.” “Nanu pu ing akarapat ku ita ing papasali nang inda ku” ngakung mekibat a mesikan lub uling ngeni ke pa ikit miglupang misdan ing matua uling e na balu nung nanu ing sasaliuan ku. “Ine? Ine? Ine? Ine?” nganang mangutang kabang tuturu na lang tunggal-tunggal ding laman na ning tindaan na. “Aliwa pu! Aliwa pu! Aliwa pu! Aliwa pu,” ngaku naman makibat uling ing tutu, e kuna balu nung nanu ing pasali nang inda ku kanaku. Aniang alus aturu na na ngan ing laman na ning tindaan na, linwal ya ing mekusumisyun a matua at pabiglang tinayid na ku gamat. “Ing masanting siguru i inda mu na mu mismu ing kutnan ku,” ngana. “Taksyapu mung anak keka, o bat e mu tatandanan ing iutus da keka?”

Pintalan mi ya pin ing matwa ku at king malagwang salita, kayari ning makabang pamipalino, abalu nang indu ku ing milyari at abalu namu naman apung Milyung butonis mu pala ing sasaliwan ku, kabang yaku mipapawas kung marayuput at maybug kung malaso king kamarinayan.

Kabukasan, kabang gagawa yang kulungan manuk i koya kung Ambet, inawus naku ban iutus, “O munonek, mekeni na,” ngana kanaku. Manibat kanita, e na milako kanaku ing pamansag a munonik.

WAKAS
Rodel E. Gozum

This entry was posted in PL Rodel E. Gozum, Poeta Laureado. Bookmark the permalink.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *