Kadaklut a nasi singlen alang taba
Kapirasung ebun keng pali linaga
Kaputut a hotdog ka-ornu-ornu pa
Kagili mung babi leko-taping serya
Karamput a ketsap bilus kakutsara
Kutsaritang baguk panapus keng suya
Katasang salabat e sawan bitasa.
-Maria

Kadaklut a nasi singlen alang taba
Kapirasung ebun keng pali linaga
Kaputut a hotdog ka-ornu-ornu pa
Kagili mung babi leko-taping serya
Karamput a ketsap bilus kakutsara
Kutsaritang baguk panapus keng suya
Katasang salabat e sawan bitasa.
-Maria
neng ORLY MANALO DIZON;
Sucad: 8/8; Orthograpiang: C-K; Mar 21, 2023
1
Masaya lang milalabas / at e male maliliari
Ding lagitic da ding oras / at gagauan ning sarili,
Macanini ngeni’ng bili / pane cayagape ayli
Datang, maco’ng patingapun / anggang miras na’tang bengi.
2
Bayu maslat itang sala / at ing dulum ume maco
Magcainge na la’t tulauc / deni nang sese cung tatso,
Uling ila ring gigising / at managcat cacung ticdo
Uaring metung ming casunduan / mararapat king aldoldo.
3.
Canita ne mentra itang / panenayan bayung abac
A yayamut na’t sasalbag / mipnung grasyang e agasac, (e agisan)
Mipamudbud caring sabla / alang duda at busilac
Macanian ya itang sangcan / kening ucul cu mitalsac.
4.
Mupin cacu e la bucud / kenu na mu macadikil
Nune mangaintulid la mu / caring taung e sasacuil,
Caretang map causucan / a king yatu la’ng cacambil
At keca e ya’ti miduang / king gamat mu macatukil.
5
Sumangid na nining cacung / cabilian a riteradu
E cu lubus panibala / caring suerti ipasapnu, (ipagarga)
Ampo itang manenaya / at cabud na mu turangcu
Angga potang mirasnan cung / ca-aldon ning biernis santu.
6
Cacu e cu la gilutan / dening gamat cung pagobra
Masipag cu lang pamitbit / pamangan a masustancia,
Careni nang cacung sese / pacabulus king laguerta
At nung misan king lacad cu / maibug cu pang misacubla.
7
E cu na picabiang itang / pagal, oras a lalabas
Matula co ngan pagobrang / ding’gang bage maca-atas,
Gagauan la ngan ding dapat / at e cu la pagpabucas
Macanian cu pangasane / ing sipagan ya’ng cayangcas.
8
Inia nung ica metung cang / RITERADUNG CAPARA CU
E mu sa pabustan itang / magluclucan na’t talungcu,
Insane me ing sarili / pane gauan ing ersisyu
Uling iyang munie sican / king catauan siguradu.
DIZLAG FARM & RESORT, Mar 21, 2023
MAKASAWA (ORTOGRAPIYANG KA, KE, KI, KO, KU)
(PIRITUNG MANUK SA’)
Poesyang Polyptoton
Irvin Harvey Rivera
Siuala Ning Maliwalu/Anac Ning Baculud
March 27, 2018
Ninung e sumawa karing manabusu
Piritu yang manuk sa’ ing king dulang ku
E ka mipasawa nung ding kekang sweldu
Metigagal la at menulam kang pabu?
E ka mo sasawa karing tawung dapal
Pisawan ku na ing obra rang mabagal
Ikwa kung sinawa, Santu ku mang banal
Buri ku lang buring panyakalan batal.
Pisawan ku na ing matsura nang salat
Mipapasawa kung manulam nang malat
Mangga pa ma’t ngeni ing kanakung aslat
Ing piritung manuk e ya sa’ kakalat.
Wa, makasawa na ing ulam sardinas
Ing Piritung manuk yang yapag ku bukas.
MAKASAWA 2 (Ortograpiyang KA,KE,KI,KO,KU)
Poesyang Polyptoton
Irvin Harvey Rivera
Siuala Ning Maliwalu/Anac Ning Baculud
September 3, 2018
Ni’ng e mipasawa karing manabusu
Bukbukan a abyas itang asali ku
E ka sumawa nung abyas a buri mu,
Milalu kakamal o nanung itun ku?
Maski king NFA sinawa ku naman
Mangalugkug ne ing danupan kung atyan
Ni’ng e sasawa king abias a bukbukan,
Dumanup naka pa bayu mu apangan.
Inia makanyan kung pisawan ing nasi
Lalu neng ibat ing dinat king taliri
Peka unyab-unyab mu na nung wari,
Bukbukan pa mu rin ing nasing mapali.
Nung e la sa’ dakal ding tekas at pulpul
Marayu ing abyas magkulang king pupul.
TUYU
Mala-Soneto
Irvin Harvey Rivera
Siuala Ning Maliwalu/Anak Ning Baculud
January 21, 2019
Butul-balat ku mung atmu king kalati
King dusa’t pisakit ayli nakung ayli
O’t tumabang ku lub a mayli nang mayli
Dios yang kalukup kung e bisang kawani.
Panas ku mung piranggut king kapibabatan
Pibekutbekut ku ing ka’kung daralan
O’t tabugan ku ta nung mibabayatnan
Nung kauli bale, dakal ku pakanan?
Na’n ke’ta ing manuk—gulung yang penako
Nung ring pakanan ku, dapal la’t matako
O’t panugalyan ku dapat a masaklo
Nung kabang bie ku mung misaldak, misoso.
Mayap ya ing tuyu agyang asne kalat
Balu k’ya mu sana nung nu’ ya menibat.
Irvin Harvey Rivera
Siuala Ning Maliwalu/Anac Ning Baculud
October 27, 2018
Tulid ning pisamban, lele ning Iskwela,
Karin kata mikit, karin mikilala
Ing balang pinandit, kanaku maulaga
Minunang sinibul—pamalsinta keka.
Ketang oras ayta mika-samut karug
Masikan a kablas ning pusu at kabug
Ding Batwin at Bulan kaku kong kekuyug
Bang paramdam keka, lugud ku’t panirug.
Makapagmulala istung balikan ku
Masayang aldo ning pamiyakit tamu
Meguing saksi ya ing Kalam na ning Guinu
Ketang mumuna ta’ng pamigalamanu.
Manibat kanita belisa mung lakwas,
Malintwang kung isip, nung nu’ ya miraras
Ding balang penandit, kekatang piyaptas
Yang meguing tula ta karing pamagpaldas.
Tulid ning pisamban miyakit ta karin,
Bombwan ka ta waring miyayo king Jardin?
Aku itang Banwa, ika itang batwin,
Ika ing ka’kung bie, keka’t anti mu rin.
Dintang ing panaun kayagnan ding tala
Sinlag la ring batuin keti king masala
Kabang aslagan da king mitmu rang tula
Ligayang sinubul memisan king ala.
Miririnang sepu sabla’t bague-bague
Kalupa ning tulang kekata’ng dinake
Ding mayumung timan king ka’kung panaske
Bangungut na la mung meguing tagulele.
Tulid ning pisamban, lele ning Iskwela,
Karin kata mikit, karin mikilala
Karin ya mepupus sakdal a ligaya
Kilub ning pisamban, karin ku menaya.
Ing bie tamu queting iatu a labuad ning catacsilan ,
Magpatutu qng istorya carinan ning casaquiman .
I Lucifer niang minuna Anghel iaping sari-leguan,
Qng uli ning pangandiria melasun ia caisipan.
Antimurin itang Cain ing quesale na qng atian ,
Qng ulining pangariria sinintang ne at timbunan.
Ing daclat na nitang napun dinagusgus at quinusad ,
Qng mabilug a sicluban a cuta ding mapangangas.
Sasagacgac lang mandilu qng deuacan lungad-lungad ,
Ding balaqiut ampong tacsil quetang Harem nang Satanas !
Acalinguan da nang bina pisauiling e ra tinggap ,
Atin Dios a magumasid mamatul iang alang bulad.
Lauan tamu’t pag-aralan iting sablang maliliari ,
Manibat quing peca-buntuc angga na quing lalam dili.
Anti la mong mete danup mamuangis lang anting BUITRI,
Deng malati ampong maina pate carin , pate queni .
E na la mengalimguiman nung ninu man ing mapisti ;
Pati na ding mangalati pete dalang e sinisi.
Careng taung mapaglunus sisitsit na ning caiapan;
Qng ari na ning dalumdum e ta dapat paialipan.
Nanu ia ing maging bucas at nanu ia ing pararasan ,
Qng gamat na ning gobiernung palamara’t tampalasan.
Nucarin ia ing prinsipiu …..Nucarin ia ing dangalan ?
Pag dalit de pang Honssana ….detang campun nang malaram !
Antimurin maliliari , qng aliuang catatagan…..
Cucuyo la detang sucab , gagalo lang panilalam .
Qng uli na ning pigampang misuclub ia ing dangalan…
Lagsacan dang sablang bague …mituran ia ing mituran..
Alang duda nung migampang , misulapo qng catasan;
Nung ding quecang aduang bagius ….mitmu na la qng sicanan !
Diwang Malyap ning CANDABA
Burbank California
march 19 2023
Bien C,Yabut
Pescadores..
Maria Teresa Magtuloy-Evangelista 1:46pm Feb 2
Coyang Ernie, ing pung pane rang rarason ding kalupang kapampangan neng managalug la ya pin pu ing Tagalug kanu National Language ta ya! At potang luwal ya keng asbuk da iting rason da, makatas la pa pu baba deng makasnuk!
Lito Estacio Turla 2:16pm Feb 2
wapin pu, inya deng French maski dakal ing sinacup karela a preserved de ing karelang cultura, proud la keng karelang sarili. inya dapat macanyan mu naman ing gawan tamu a ating masabal keng Amanung Sisuan. anapin eta ya bibili, i promote ya… keng kakatamung mismong lugar nung nokarin ya mibait.
Ernie C. Turla 3:15pm Feb 2
Marites, ya casing tinimid (inculcate) dareng mestra careng disipulus da iti, eh. Micutcut careng anac ing “isang diwa, isang bansa”.
Thel Paras Restrepo 4:38pm Feb 2
Cong Ernie, ating Marites at capatad a Lito paintilut yu pu ing makiabe cu quing pisasabian yu….dacal lapin pu reng MALILITU nung nanu ing paniwalan da, kasi atatandanan cu iniang elementaria cupa, nankayi papamayaranan dakapa, patse megsalita cang capampangan quing kilub eskuwela, buri da managalug ca at mag english, kaya agang bali-baligtad ing carelang paniabian ayus mu careng madam, bastat ela musa mangapampangan…. kaya maragul a kutang quing cacung makuyad a kaisipan canita,,,, O BAKIT MACANIAN ?????!
Ernest C. Turla
[AmanungSisuan] ing bili ning amanung Kapampangan
Joel, e ca mesayang mu oras queng pamanyulat canining macaba mung article uling dacal la reng mecabasa. Ania mu alang mag-comentu, siguru uling tatacut lang maquialam pota micamuanan la careng Tagalista. Pero buri cu sana qng sumaup lang maldug tangap queng dapug ning pisasabian aiti para milablab at micalat mabilug queng sacup ning Kapampangan. Casi dacal careng cabalen tamu e ra balu ing cabilian na ning salita ra. At munang-muna pa pala, e ata macatanam careng pusu ra ing lugud queng salita anting centru o “nucleus” ning carelang cultura. Deng tau ustung anti la caniti calubac queng nung nanu man ing carelang panga-lahi, saguli lang masacup careng lulusub a daywan. Careti, e na bali nung ninu ing atyu queng poder a gumubiernu carela. E bali carela nung daiwan la reng sumacup carela.
Nung ing capara rang Kapampangan e re man suportan queng cayang paquicuanan (anti mo nung magcampania ya queng politica), o ing pamong salita ra neng isipan dang ala lang paquinabang caya?
Ania sana pin Joel, deng cabalen tamu e re papaburen matda ing salita tamu. O iqueng atyu queng aliwang lugal e miya paburen, eh. Gagamitan miya aldoldo ning Mrs. cu queni bale ampo ustung Kapampangan lang calupa mi reng capagsalita mi. Mag-English cami mu ustung e la Kapampangan deng capagsalita mi.
Sana isundu mu ing pamanamuyut careng cayanacan quen lacuas na qng HAU queng pamangamit Kapampangan. Queng sanang campus, nung e murin English ing carelang gagamitan, Kapampangan sana quesa queng Tagalug. Macanian mu naman sana careng aliwang colehyu anti mo ing AUF, RCC, AC, DHVTSU, PAC, TSU, SMC at GNC. Ustung queng sanu mang grupu, dapat deng minority ilang tutuqui careng majority.
JoelPabustan Mallari
[AmanungSisuan] ing bili ning amanung Kapampangan
Tang Ernie, at karing sablang talabasa,
Mas marakal mas masaya ngana pin. mupin, ing tutung kutang at bili ning sitwasyun keni ing nung nu la dapat pakalugal deti. nung ati ka ken US matulid mung mas Inglis ya ing antindyan dang gamitan dng dakal. nung ati ka Japan, syempre Nihonggo, nung keti Pinas manayun at kagalang-galang mu nung mag-Ilokanu ka anjang balabaluktuk mu kng dane ning Ilokos, Bikolnon keng Bikol, Sugbuhanon keng Cebu, etc.. Nanupata keng Kapampangan mayap mung mangapampangan tamu. Kapilan ta pa mangapampangan nung e mu keng lugal da ring Kapampangan. E matulid sabyan na ati ka kasi Angeles o CSF anya managalug ka uli mong dakal nong daratang a dayo? Karin ya dapat lalung mipasyag ing salitang menan uling kareng lugal a reti ya mumunang mamate ing lengwahi – karing sentru, karing lungsud at aliwa karing sepung baryu-baryu na pakadikit na karing aliwa pang lugal na mangamanung dayu.
Metung pang mayap tutukan at pakibalwan tang Ernie ing nung makananu ya pu kalalam ing level ning pamangimut ban sagipan la deng mangamateng lengwahi ning bangsa. nu ya wari pu mumunang masasalawla? ken bang iskwela? ken bang lwal anti keng palengke o karing miyaliwang pasyalan? ken bang mass media o nanu kaya? ing tutu dapat ya pung magumpisa kng bale, karing pengari at aliwa pang katubale. dakal a kikimut para mo kanu isalba ya ing sisingap a amanu pero kng mismung pamibalebale da ring keraklan keti ya magumpisang masasalawla. At iti deliberate o sarya pa ing pamagpalit, uling dakal ing tagalugan do reng anak ra o inglisan do reti… Anak ne ning meyor, anak yang poeta, anak yang talaturu, anak yang Kapampangan pero metung yang second class a tagalug o inglisera. anya nung mismung deng advocate e re pu agawa keng sarili da ing bage amanwan tang pamanyagip, ing eganaganang pigagawan at pagpakapagalan da ring dakal mabaliwala mu – bage atning mamyalungan tamu mu pu o magpakapagal keng alang nanu. superficial mung pangimut iti. Anya karing dane da ring pulitiku, metung yang bage pang-press release mu iting masasabi. anya nung masanting marakal o ali, siguru e baling metung o adwa mung lengwahi ing kekatamung balung gamitan basta magagamit la reti karing lugal – ati lu keng dapat dang lugal.
Keta mu San Fernando pilan nang banwa ing milabas, anyang panimunan nang konsehal Jimmy Lazatin ing pamagintegrate na mo ning Kapampangan karing pagaralan da ring anak pero mangga na ngeni e pa mikadwanan matibe a takbang iti. dakal a kulang, alimbawa libru, at dakal pang materyalis. Ing mung MLE ning DepEd, metung ya mu iti karing tsa-tidwa singkung memo a papalwal na balang bulan. alang tutuk alang malino a takbang na dapat gawan. deng dakal a aguman, at organisasyun, konsehu at katatagan lalto la ngan mangayna bili uling ing lalto mung malino a agagawa ra deti ing pagmasusyan ya mu ing metung a alimbawa da ring mitatalagang aldo. ing irony keti, makananu meng pagmasusyan ing bage mamate, anya mas mayap nung sagipan ya pa. e mu ing Aldo ning Amanung Siswan ing pagsaryan, o ing Pampanga Day ing dapat tutukan, ing aldoldong pamakipaglaban ing dapat at marapal a arapan. At mayap lang tutukan deng pamagmalasakit karing marangle dng laban. uling nung ing prublema keng pamilya ya magumpisa karing ya dapat maumpisa. nung deng katuking dapat tutukan ing media at deng iskwela ilang dapat luban deti, nung kelangan ing kasawpan ning gubyernu daretsu kareti. at kng palage ku pu dapat abe-abe at ala nang manaya pang tumpikan pa pago ban galo. e mu deng pipilan deng gagalo at deng dakal naman manaya na lang paindalanan at deng aliwa naman mas una de pa ing pamamuna karing kakulangan da ring pipilan mung tutung kikimut keng laban.
dakal ya pu adle ing amanu, e mu kabud poesya, e mu pulosa, e mu ing mangayumung komposisyun da ring ditak nang talasulat keng kapampangan. e mu dng batas at direktibang manibat keng gubyernu ing dapat sandalan at panayan. dapat itamu ngan galo ta ngan, magsalita tamu ngan, mangamanu tamu ngan keng kapampangan ban deti deng kekatamu pung isulat katatawliyan. iti ing pekasimpling paralan kesa kng pakaragul me ing kimutan nung nu keng simpling programa man e ya kayakitan simpling pamangapampangan. marakal no pung masyadu deng aguman (Agtaka, Aguman, aslag, ArtiStarita, Batiauan, Akademya etc), at deng manungkulan karing balang kimutan (karakal pung lawreado, kayabe ya pa pu ing Ari at Prinsipi ning PK), ing implementasyun at kasiryusan mu pu ing kukulang. Ing gubyernung panglalawigan maragul ya pu pakibatan keng kimutan a iti, at ing DepEd uling e mu deng mangatwang aguman a sisingap a miyembru anti ing AGTAKA at Aguman Buklud, o deng resource centers anti ing CKS deng pane namung mayayakit a kikimut dapat deng dakal a sasabing magmasabal. ing Sangguniang Panlalawigan atin yang komiti parikil karing makanining bage, maging deng kareng lokal a level (munisipal at barangay) oneng tutu mu yata taganang alang will ban matutuk ing prublemang iti.
e ku pu bisang manwala na potang makanining mipapagmananu ta keng internet asna katamung kalablab a api, o kaya potang kukulayit ta karing miyaliwang kampanya asna katamung kapali, o kaya potang migagale o papalatak ta karing pulosa babaya ta dila kaybat pota mo waring miraras ta keng tutung laban dakal la ring e makasabi at kabud na mamatda api kabang e la pa man mililintikan ditak mang anggi.
Mayap pung pinandit!
-jpm
Crusada: “Mangapampangan Tamu Keti Pampanga”
Kabalen,
Nung maragul la isaup deng magtinda kareng malls ampong shops keng ikasalba ning Amanu kapamilatan ning pamagsalita rang Kapampangan kareng daratang a manyali (pablasang iti yang sangkan ning pamanagalug da murin deng manyali), bakit ali tamu subukan dinan lang edukasyun at insentibu?
Mag-imprenta tamung papilitus at pangalat tala kareng malls a sasabing “Atiu tamu Pampanga, mangapampangan tamu”.
Bilang insentibu, magpalakad tamung mapilan a “mystery shoppers” balang aldo, at ing ninumang tinderang sinalubung mangapampangan dinan tayang premyung PHP500. Ninumang tinderang sinalubung mag-Tagalog, aduan tayang akasabi ing manedyer na at kutang tamu nung bakit managalug la reng tindera na.
Anunsiyu tamu iti kareng lokal a Diyaryu at Radyu, pati na posters at banderitas kareng balen-balen. Gamitan taya munaman ing poder na ning “text’ at pa-forward taya kareng anggang tau Pampanga ing “Atiu tamu Pampanga, mangapampangan tamu”.
Gawan tamu iti kilub ning atlung bulan, siguru naman tumimu ne ita kareng memalen tamu.
Ambag-ambagan tamung sablang malugud at sasabing “Kapampangan Ku”. Numanu tana mo keng “libu pesus” a ambag balang metung keng kasalba ning Amanu?
Nanung palague yu kabalen?
-Estong Sigua
Kanyaman ming lugud, ikaming masunggit
Nung lon malapitan mutya keng marikit
Ike ping panulu kareng mapamusit
Pati ing kandut mi, manyaman ing sakit.
Nung keng pamalsinta, malugud keng tutu
Mupin ing kustyun mi e ke makibiru
Mekad pota galang, bista’t e na balu
Ing pilyung mamusit, kabud nya mesilu.
Nung sakali naman, bigla yang mebirtud
Ala namang marok, minyaman ya tudtud
Agyang e na balu, pilmi yang mipatud
Bigla nang abistu nung nanu ing lugud.
-e bisang pabalu