“CABIASNAN AT CAMANGMANGAN”

Neng ORLANDO DIZON;
Sucad: labing anam (8/8);
Orthografiang: C-K (ca ke,ki,co,cu)

1
Ing taung biasa balu neng cauatan ing keang dilâ
Bayu ya’ti mangamanu sasanacan no pang binâ,
E ya iti maki-alcas cabud’abud makicaldâ
Malalam ya pamigunam bayu ya’ti magsalitâ.

2
Ing biasa matimaua yang pagdulapan ing cabiasnan
Miraragdag ya silungnan at beluan king catuliran,
Ding batas-taung pairal bibilang nong causucan
Pangilagan na ing maroc at matsurang caraptanan.

3
Dapot itang taung mangmang pitutulan ne’ng pluma na
Manyulat yang capanyiran tsaca na la babandera,
Ala iting sasantuan man uaring alang cakilala
Mapad yang mamagparatut at manusgang patutsada.

4
Atin ya pang e masanting ugali ing taung mangmang
Maporma ya nung talacad ing galo na asna yabang,
Nung e mu nia sana balu ing e mamayad man utang
Uling ya’ting keragul na a ugaling mapanlinlang.

5
Meging ugali na naman ing e ya’ti cacauani
Cabang atiu piyarapan mayap ing pakit nang arti
Dapot potang cagulut na sibi-sibi ya at maili
Laue-laue yang pasuclab a tutung macaculami.

6
Nung ala itang cabiasnan mayaus ca rugung mangmang
E balu man ing tingiran itang mayap pamanggalang,
Angga ya king mamakiapus itang ustu e picabiang
At maralas pang gagauan pane-pane itang cangcang.

7
Caring grupu da ring mangmang nung uari’t sa mibusal ca
Mantun cang pamicatagun para midayu carela,
Dapot caretang maisip e ca gugulut arap da
Ban mung carela damdaman ‘tang ustung pamanusisa.

8
Ing simpanan ning cabiasnan a sasabian da ring pantas
Pakibaluan ya’ng catutuan ban lubusan atalastas,
E na cabud mamakiapus e ugalian ing magmatas
Uling dalpac da ding bitis king gabun reti mamacas.

Mar 20/24; DIZLAG Farm, Resthouse & Resort; Lara, CSFP.

Posted in Bie, PL Orly M Dizon, Poesia, Poeta Laureado | Leave a comment

Uran

(ILUVia = Espanyol)
20 Setyembre 2015 – 7:38 A.M.
12 silaba, 6-6 sesura, 4 a telatag,10 estropa

1.
Kabang durugang yá ing gulung ná ning bié
at layun yáng mamun ing napun a mamé,
e me patugutan ing bie kung malumbé,
yápà me’t tutuksuan king lasak náng salé.

2.
Karing balang patak múng dagpa’t babagsak
lua láng masalusu ring agnan papatak
karening mátá kung mapagal náng kikyak
king dusang likwa’ná ning sintang masalpak.

3.
King pamagmalu’ning matamlé karimlan
aklis ing parating kaku mú daralan
potang papatak ká king benging kaniglan,
antimong ala náng abak páng daratang.

4.
Kasibul kanita, malualas ne’ing banuá,
ume nong sisirut ding bulung king sangá.
Limput yá mo waring mabanglung sampagá
i Via king bie kúng maluat kung penayá.

5.
Layun neng diligan ing ardin a maû
king ambun a digpa king malanging salû;
king pali na’t aslag ning lugud a mamû
memanyampaga lá, ding rosas ning pusû.

6.
King makapadurut… melodya ngan warî,
ing daramdaman kú pane ngang lawiwî;
king pamagpalto ná ning pina’ning Arî,
kilulan meng lubus ing bie kung duwagî.

7.
Mesalang tibubus ing makapaligid,
limbug ngan ing sablang manuksung ligalig;
metapang ya’ing pusu king kalmang mipandig
uli ning lugud náng… ngana, e madaig.

8.
Dapot king penandit náng pamagpainawá
ning bié king kalagas ning babalang dimlá,
pe’inawa yá naman ing merimlang sintá,
mengayagtal lá ring bulung ning ligayá.

9.
Mabilis neng tikyan ing dimlang menamun
ning kalagas a king kaleldo miglulun;
tinulu káng agnan ning panaung memun,
migparimlang lubus king pali ning napun.

10.
Inya istung ika ná ing umeng datang
babalik lá kaku ding aldo maintang;
itang pamakamal a kaku inampang
ning kanaku minye uran alang tuknang.

Yng Bantulut A Siualâ
California, U.S.A

Posted in Bie, PL Apo Gonzales, Poesia, Poeta Laureado | Leave a comment

Apis ning A p u

Kapilan ka pamu, mibuu king atyan
Ni alang kabaluan, nanu pa ing datang
E mu man atiyak, mipalad kang lumual
Ing balang galo mu, mag-ukul yang timan

Manyaman ing Apu, kesa king penganak
Kutang ya kanaku, ali pa dinanas
Pilan na mung bulan, panayang maganap
Kanita abalu, ing maging pakibat

Ing panalangin ku, kalupa ning Ima
Mibait ka Apu, ala sang problema
Panabikang ustu, ing akit da naka
Nanu ka itsura, ninu ing kalupa

Dinatang ing oras, dimdam da kang kikyak
King siping ning Ima, agyu nang papaldak
Ala yang patugut, mayli ing menganak
Sakit nung atin man, bigla nang mebawas

Karin ku adama, dimdam ding aliwa
King kanakung pusu, magdulut yang saya
N’yang makalakad na, nung misasalya ka
Agad kang ibangun, labis mag-alala

Nung bibilang ku, dacal ng panaun
Sesesen palagi, pagal e magdatun
Anya akakit ku, kekang pamagdagul
Ing alalayan ka, e ku man kumurul

Pasalamatan ku, maski diritak na
Apung akaul pa, akakit ning mata
Kimut kung mabagal, pau ing kalupa
E ku babawasan, ing lugud ku keka

King edad kung ini, balu kung daratang
Nung miras man ita, e ku mangjinayang
Uling e mesayang, bie ku king sikluban
Apu kung liguran, e mu ku kalingwan

Apis king gamat mu, ing kekang adama
Matalik meng tinggap, ating panalala
Pakatandanan sa, kulubut kung lupa
Ing pamiabe ta, pilan namung banua

Nung e ka man kumyak, nung mipante ku bitis
Ala ka pang male, mura pa ing isip
Datang ing panaun, karin ka tumangis
Yaku ing A p u mu, na keka kinilik.

timpapalis ning San Luis
zeran/3/21/2024

Posted in Pamilya, Poesia, Poeta Leonido Taruc | Leave a comment

BALEN BETIS

neng: Princhipe Nang Bebang

Mal kung balen na ning Betis a kekaming pituknangan,
Metung nakang alimbawa nitang matwang kasaysayan.
Balen ka ping mituburan ban manyuling kaparian.
Kuta daka ring mandukit a awsan dang matenakan.

Mibantug la ring anak mu uli na ning gelingan da.
Ikit na ning meto yatu ing santing dang manigobra.
Mekilala la king arte, king dukit at iskultura.
Mibantug la king sipag dang pamaglingap king kultura.

Mayor Santiago’t de’ng Torres tutung mayap lang pamuntuk.
Ligon, Ramos, Simon Flores ken nomang arte milukluk.
Willy Layug at Juan Flores bantug la king pamamulpuk.
At Obispo Pablo David king bie pari neman mipuk.

Agpang king kasalesayan lagyung betis menibat ya,
King maragul a tanaman a makatikdo kanita,
Nung nukarin sasabyan da mamabut ya’ing alino na,
Karing Baryu ampong Sitio a ngeni sasakupan na.

Dening patron da ring baryu ila dening Santa’t Santo-
Santa Ursula, San Jose, Santa Ines, San Juan Nepo,
San Juan Bautista, San Miguel, San Agustin, San Patricio,
Virgen Maria, San Nicolas at ing Apostol Santiago.

Mabye ing matwang tradisyun antimo pin ing batalya.
Ing masayang pyestang balen ustung Disyembre a-trenta.
Ing asad nang Apung Jose-prusisyung makaba pila.
Syam a aldo namang misa para karing mangubye na.

At ining bayung tradisyung awsan dang dukit festival,
Tetag de ring kayanakan ban ablasan da ngan pagal,
Ing sablang grasyang tigtug na Ning Dios Ibpang tutung Banal,
Anting pami-pasalamat king kalam a mipnung dakal.

Ing kabyayan keti Betis malagwa mu rin minusbung.
Merakal la ring mandukit at gagawang obrang dutung.
Meragdag la ring mam’ritung chicharun a mangalutung.
Minasensu ing kabyayan masalusu pang sinulung.

O kanyaman manuknangan king balen a kakung tibuan.
Payapa ing pamibie-bie karing pusu ning ninuman.
Pablasang ding tau Betis king grasya mipagkalaman.
Agyu dang ibalik king Dios, sablang kapasalamatan.

Posted in Para Balen, Poesia, Poeta Princhipe Nang Bebang | Leave a comment

ING BIE

neng: Princhipe Nang Bebang
03/20/2024
Mala-Soneto

Ing bie, pansinan me, neng kayi e patas.
Lawen mu king obra akit mu’t amalas.
Ding alang gagawan magsweldu lang matas,
Kesa karing taung mandilu nang pawas.
Ding tapat king laban ilang masasambut.
Detang mamurayit ila pang manyambut.
Ing bie makanyan ya binang makalungkut.
Detang alang ala ilang mikukutkut.
Agyang nukarin pang aspetu me ike’
Pikwaltan, kabyayan, nanu ya mang bage.
Agyang ing justisya e ya pante lawe.
Masakit man sabyan e ya patas ing bie.
— O’bat makanyan ya ing bie keti yatu?
— Itang kamulangan iyang lulto ustu!

Posted in Bie, Mala-Sonetu, Poesia, Poeta Princhipe Nang Bebang | Leave a comment

ING GINILU KENG MALELDO

nang: Poeta Sergio Gramonte Calayag

Iyang kanaku mung dimdam, menibatan king asbuk na
Kang Obispo Ambo David, keng arap na ing kamera
Keng CLTV 36 ing mensaji yang babie na
Patungkul ya keng maleldo, nung nanu mo ing kanan na

Mekibat ya ing Obispo, keng maleldo iyang kanan
Ing ginilu yang simbitlan, iya ini ing maniaman
Pamangawat keng sarili, tune ini iyang gawan
Panagaka kareng tau, keng maleldong pagmasusian

Ing ginilu at kamuti ngening aldo Viernes Santo
Iya ining kakung apag lalu kareng bisita ko
Anti ya mong pamangawat, disiplina yang gawan ko
Keng pamangan tutung ditak, anting metung sakripisyo

Ing ginilu yang magawa, kidkud ngungut yang apsalan
Malinis danum yang ‘samut at kabit ya keng lulanan
Sangkapan ya keng mayumu malinamnam nung atakman
Ining pamangang makanian, pamangan yang kapampangan

At nung misan ing kamuti iya ini ing yayabe
Kainum mu keng ginilu, salakan ya ing kamuti
Tune ya pin king kaniaman, kening simpling pamibiebie
Dapot iya ing piglibe, keng Mc Donald at Jollibee

At neng misan pigan neman, mayayaus ya kanita
Potang ini yang sangkapan, dening anak pakapila
Tune simpli ya mung anda, atin saya tanggapan ya
Ababakas ketang lupa, itang tula at ligaya

Posted in Parikil, PL Sergio Gramonte Calayag, Poesia, Poeta Laureado | Leave a comment

I MIDING AT ING ARI

nang: Poeta Sergio Gramonte Calayag

Ilang mikit pasibayu Atseng Miding at ing Ari
Ketang metung a tiuntiunan karin king Angeles City
Ginanap keng penikula, ining penikulang Ari
Keng produksyun na niting Holy Angel University

Atse Miding yang asawa, niting payat a poeta
Iyang metung talasulat talagambul ning kultura
Palablaban ing amanu, pati na’ng literatura
Keng milabas a panaun, melumpawi ya’t mewala

Ating anak a manintun, panintunan ing poeta
Iyang bisitang pandangal, keng tiuntiunan a gawan da
Inia ‘yang penyalugsugan, at penintun ing baryu na
Kabud iya ining ikit, sinabi na ing sadia na

Maganakang Atseng Miding ‘lang patugut manantabe
Kening kalulung poeta, at matikding talagale
Alang damdaman saingsing, kakaluluan na niting bie
Pablasang bie ning poeta, iyang dimut keng pagkabie

Dinatang ya ing poeta kening mesabing tiuntiunan
Iya ini ing inawus ban igawad ing parangal
Kabang iyang magsalita alang taung makirandam
Uling Mayor ing dinatang iya ining sisikasuan

Melungkut ya ing poeta, penandaman itang sakit
Malumpawi ing kultura ‘lang taung magmalasakit
Dinatang ya ing panaun, ketang kabilian nang gipit
Iya ining meangubie, ating salpak ampon pait

Makanian ya ing istoria ning mesabing penikula
Tune yang malulumpawi, ing amanu at kultura
Inia metung yang panagkat ing kultura biayan taya
E pabustan iyang mate, kapampangan yang kaladua

Posted in Parikil, PL Sergio Gramonte Calayag, Poesia, Poeta Laureado | Leave a comment

Sinta Cung Maria

(Anonymous)

Ume ca canacu, O sinta cung Maria, qng cacung candungan
Ilapat me cacu, ing maalindug mu’t, marictang catauan
Pagtumaila naca, aus ning daluyung, cacu lilisangan
Ba mung apiuari, ing pali’t panirug, ning quecang palsintan.

Bustan mung uman que, ing mabanglu mung buac, gulut mung balugbug
Cabang sisitsit co, ding mauang saingsing, ning cacung panirug
Palasap cu queca, ing yumu da tagquil, ding labing mamagud
Ba mung e calinguan, ing lambing at lamius, ning queca cu lugud.

Ante dampian cu la, qng pialung ding labi, ding matang mapundat
Ding ma-arcung quile, babo ding quiquibut, at mamung talucap
Matimias dang tubu, ding mapamusit mu’t, malantic a irap
Bustan mong maquialung, pagloloan ding cacung, labing e migagap.

Pupugan cong uma ding muruc mung pisngi qng lagu mequintal
Cabang piramdam me ing pali ning cacung catauang gagalgal
Ing banglu na singo ning quecang catauan a sasalingalngal
Lalung babie sidji at sicad qng cacung cauang e mitigcal.

Cabang lilipo ca, o Maria cung Sinta, babo ning ligaya
Cacu lang angcamin malambut mung labing dadarang qng baya
Cacu yang simsiman, yumu ning lugud mu qng pulut ning sinta
At maglacbe cata qng caring babo bunduc ding capitung Gloria.

Potang ding labi mung misna qng cayumu layun nong manintun
Papunta qng cacung masias a catauang queca mendaluyung
Ding canacung labi ila naman caring bunduc mu maglayun
At ing carictan da cacung ipasilad qng aping titipun.

Canita baslen de, ding canacung labi, bubua mung catawan
Ing malacrema nang cutis ning balat mu, cacu yang panuman
At qng balang dampi ning cacung pangaibug qng maua mung laman
Mucyat ca Maria cu, qng capitung Gloriang, alang casing-niaman.

At caris mu carin, quetang taluctuc na, ning Gloriang ligaya
Qng pecamaselan ning quecang carictan carin cu magbanda
Canita ding cacung labi at ding labi ning bandi cung sinta
Queng cacung panirug, lagpus da ca sinta, quetang Gloria Banua.

Carin ulit-ulit, ipalutang daca qng sintang macule
Bamung apiuata ing pecamaniamang ligaya na ning bie
Cabang susungab cu queng caselanan mung qng banglu dalise
Caring biga’t, batuin, magpalundag-lundag, queng diuang maglacbe.

Cabang maglacbe la, ding quecatang diua, qng bunduc at biga
Ing quecang calauat qng cacung catauan managcat pang bisa
O canacung Maria caring saingsing mu’t labuyung pagnasa
Queng cacung caibugan, lalu cung sisingcad, daragul, cacaba.

Cayumu na sinta, sisibul a pulut, qng quecang carictan
Cabang cacawe cu queng ilug ning quecang mauang caselanan
Ing catas ning quecang pangababai mung midin capaldanan
Anti uaring alac a lalung magpasyas qng cacung sicanan.

At ding quecang labi, qng lalung sisilad, cung pangalalaqui
Ing caul da’t agud babie catigjauan a alang cayanti
At ing catawan mung e mipasno-pasno queng niamang mal dili
Anti waring quitis alang patnang acbung a salasalisi.

O sinta cung Maria, cabang daragus yang, mayumu mung sibul
At ding saingsing mu cundiman la uaring matni mung mumungul
Cabang paniglon me bulas ning bandi cu quetang pangacaul
Panigutan daca qng ruruc nang Gloria ning muruc mung pasbul.

Cabang lalagablab, ya’ng murang catauan, mung balinquinitan
Yawat daca pa mu qng pangacaul mu qng malbag cung laman
Labi mu’t labi cu, dila cu’t dila mu, dinan tong capasnuan
Ing mau cung bandi luban ne’ng bandi mung alang casing-niaman.

Saca me damdaman, maibug yang mapatlud, ing quecang inawa
Magpabugsu-bugsu, magsingap-singap yang quecang pangisnawa
At balang lindayug ning cacung catawan paldan da ca Maria
Qng libung ligayang ngeni mu pa ticman ibat qng mebie ca.

At cabang lual-lungub, cu qng sariua mung, bilugang catawan
Qng balang galo cu sasagana neman ing quecang balacang
At balang galo mu, ing canacung lagiu pajicbi meng ausan
Tanda ning ligayang paulit-ulit mung pilalasa’ niaman.

O Maria, Maria cu, alang casing-anti ing dulut mung yumu
Qng quecang catauang alang casing-lantic bauat jimaymay mu
Ing lalam na’t pali, sacmal na’t panagud ning caselanan mu
Sasalipad ne ing diua’t caladua, catlung paraisu.

At ngamu “o irug, caniaman, caniaman, eca papatugut”
“Sige pa, sige pa, palual-me-ipalub, palalam-paigut”
“Uman mu cu susu, quinisan mo tampuc, palasan mong utut”
“Palub me ngan cacu ing mibabaya mung paindung e lalambut”.

At ngacu, “o Maria, cacung sintang Maria, caniaman, caniaman”
“Nanung gagawan mu ot cacanianan me ing cacung catawan”?
“Tagquil ning balat mu, lambut ning laman mu, banglu mung lulutang”
“Sipit ding hita mu, cabid ning bandi mu, maibug cung camulang”.

Posted in Adults Only, E pang-anak, Palsinta, Poesia | Leave a comment

ING ANAK A MAPANUKSU

neng: Princhipe Nang Bebang
03/15/2024

“Ing anak a mapanuksû, pikasaman ne ning Ginu”.
Ali ne pû, ali ne pû! Kaluguran ne ning Ginu!
Mali ya’ing kekong abalû, anyang mangalati kayu.
‘Gyang alburutu yang tutû, dinan at dinan neng putu.

Posted in Makuyad, Poesia, Poeta Princhipe Nang Bebang | Leave a comment

Potang

23 Nobiembre 2015 – 4:12 P.M.
Sukad: 16 a silaba, 8-8 sesura, 12 telatag, 4 a estropa
Ortograpia: C-K o Ca-Ke-Ki-Co-Cu

1.
Potang king aun cung aian ume nacung magpa’inauá
ban carin cu’no agtalan ding bulung ning pamanaiá,
sinta, e mu sà isipan ing lugud cu mauala ná,
cayabe dá ring casuiuang migpatibe king lugud tá;
uling deti dala culá king alapap ning alalá,
ban keta nu’cu man muntá king pusu cu mamale cá;
antimurin maging metung cáng masamiung sampaguitá,
munie banglu king canacung pagkeran a misnang dimlá;
at ing caladuá cu naman ing bante mung mariposá
anting perlas a banten na ning talatanud a nimpá;
angga potang ica naman ing cula’itan ning banuá
ba’tanang macapisulu carin king bie alan-anggá.

2.
Potang atiu nacung mîrás, cari’nâ manáiâng dasan,
e cu tucnang maglimaiun king mulá ná ning tagimpan
catmuan ke ing pusû cu king iumu ná ning capanaian,
ban carin tucnang nong caglas ding luâng e ku apigilan
a lulumud king salû cung lapo-lapo ná king pe’itan
uling e ná tinulut ning banua’t sulip táng pilatan
ing macapisulu cata’t macapiabeng carinan
king uli ná ning meumis ta’t mebigung capalsintan
canitang pemúrî racang… tinulac king maiacaian
ding pengari múng mignasang mílusuc king caiatinan
king saup ná ning lalaking e mú pilsintan bagia man,
a menatad kecata king misnang pait tang kerasan.

3.
Uá potang macaras ná ing panayan táng penandit
e ná capilan man datang ing bigung bie anggiang saglit
uling carin king tucnangan dá ring alang malit-malit
pane namung caligaian ing damdaman ta’t idalit
pablasang ing bigsica’ná ning talabisbis ning pait
maburá ne king alalá tamung mine náng migsulit
king ucum ná ning bieng binang malupit at mapamu’isit;
uling ding luâ langi nala’t capilan man e no mampit
karing matá támûng bigû a ginapang king pasakit;
nung inya ing pacamal táng pikdal ning iauis at pilit
timauâ ne mutiang banding sigmit ná ampong pirait
ning casalang ná ning sintang king banuá e ná milapit.

4.
Bandi, potang datang na’itâ e no miuani ring diuâ.
milibaia’nang ligaiá ing pasakit ampong lugmâ
calupa ketang samulâ, mibalic ing sadiang tulâ
uling ing aclis king lusac ning mengulung a paliasâ,
sulapo ne caiabe ning ala náng upaiang sumpâ;
at carin luminis neyá ing pisngi ning bayung calmâ;
itang delanan táng subuc a aral namu’t pauagâ
ning balamu banuang lulâng e ná manakit bitasâ
king daralanan táng pait, uari ta e nâ maualâ;
dapot ali, potang datang ing ablas karing malucâ
lumino ing melabug táng mitacdâ ibat king mulâ
nung nu icá ampo acú ding miiabe cabang-cabâ.

Yng Bantulut A Siualâ
California, U.S.A

Posted in Bie, PL Apo Gonzales, Poesia, Poeta Laureado | Leave a comment