III Ing Rima O Sunis
Bukud king sukad, ing metung a maragul a pamiyaliwa da ring tradisyunal a poema karing timauang bersu iya pin ing makarima la.
MAULAGA: Ing kagiwan na ning talasulat mayakit ya mu naman king pamangamit nang sunis ania dapat tamung maging maingat karing rima. Pakasurian tamu nung e la katelu ampong nung lapat la king kontekstu na ning teladtad o estropa. Uling ding aliwa, ustung magigipit la, gagamit lang sunis a anggiang ne kalaut king kontekstu makarima ya sana.
Nung susulat kayu mung ordinaryung poema, magsilbi yu lang gamitan ding sunis a pisabian tamu king dake na ning pamagaral a ini. Dapot nung makiabe kayu king ligligan king paniulat poema, pangilagan yung gumamit karing sunis lalam uling mayan la ring sunis a reni. Metung ya iyan karing aspetung lalawen da ring uradu.
A. Ding sunis a + t, s, g, p, d, k, b /// i + t, s, g, p, d, k, b /// u + t, s, g, p, d, k, g – miririma la.
- Alimbawa da ring rimang a + t, s, g, p, d, k, b
King sakit na ning bie, king tibuan a balen, linipat kung dagat
King mas berding dikut , sugal ke ing palad, likuan ke ing pugad
Matas kung tagimpan, ampangan keng nawa’t, matatag a bukas
Ing pamilyang tetag, lalu na ring kakung, pakamalang anak
Makabural salu, pengangasan ku ing, obrang mangabayat
Wa man, e ku sane, susunga ku’t kimo, king obrang damulag
Pitput ku’ing reklamu, kitkut ing saingsing, mibubu kung balak
Manipun kung kualta, ban karing likuan ku, miuli kung agad. - Alimbawa da ring rimang i + t, s, g, p, d, k, b
Ing milabas tang pisulu king tulang alang kauangis,
imbut ku nang kalinguan ku uling e na ya magbalik.
Ania ding kekang larawan leko ku na la king dalig
Ding sulat mung tinupun ku’t selikut king kakung silid
Dinatuk ko king suput at silsulan ko king talaib.
Dapot nanu man daptan ku manapa ya mu rin pilit,
at caplas mu ing iatad na ustung ume neng sumilip. - Alimbawa da ring rimang u + t, s, g, p, d, k, b
Kapitangan na ning bengi, e naku apa ning tudtud
Kening balisa kung isip, nung nanu-nanu ing lulub
King babo na ning pagkeran, magbiling kung e patugut
Pinandit kung makakera, kaybat bigla naku’ng lukluk
Kakabug ya ining salung anti mong atin durugdug
King lawe ku ining silid, ditak-ditak yang kakaskup.
Lulundag ya ing pusu ku’t agad kung mipapakirut,
Ustung atin kung damdaman anggiang bagya mung kaluskus.
B. Ding sunis a a + n, m, l, ng /// i + n. m. l, ng /// u + n, m, l, ng – miririma la.
- Alimbawa da ring rimang a + n, m, l, ng
Nung karing tutubung suli tutu tamung magmasabal,
ing akakit tamung lisya e tamu sa pupugayan.
Uling datang ing panaun nung king lisya tala param,
lisya mu rin ing pamana ra karing suling daratang.
2.. Alimbawa da ring rimang I + n, m, l, ng
Aniang dalumdum na’t takup ne ing silim,
migkulung ne yan at kinangwa yang papil.
Kitmua’ne ing pluma king tintang matuling,
at sinulat na ing kayang panabilin.
3.. Alimbawa da ring rimang u + n, m, l, ng
Ala neng dit mang masabal ing banuang makatalukbung,
papampana’ne king biga, ing aldo bayang dalumdum,
Anya ustung lalakad ku papunta king kakung layun
malilili ku dalan at, mananabu karing kulkul.